Türkiye’de son zamanlarda yaşanan depremler sonrasında, yapılan bir araştırmada gündeme geldi. Büyük altın oluşumlarının arkasından şaşırtıcı bir mekanizma çıktı: Piezoelektriklik
Monash Üniversitesi’nden bazı bilim insanları, depremler sırasında kuvars kristallerinde meydana gelen yeterli stres ve yeterli voltaj üreterek altın nanoparçacıklarının birikmesine sebep olur. Bu süreçte dünyanın farklı yerlerindeki devasa altın külçelerinin oluşumuna neden olabileceğini söyleniyor. Bu da Kuvars gibi kristallerin mekanik stres altında elektriksel bir yük üretme özelliğinden kaynaklanıyor. Ve depremler sırasında bu etki devreye girerek altın oluşumuna katkı sağlıyor.
PİEZOELEKTİRK ETKİ NASIL OLUŞUR?
Bazı minerallerin baskı ya da gerilim altında elektrik üretme yükü yeteneğine Piezoelektriklik denir. Bu da kuvars saatler gibi günlük teknolojilerde yaygın bir durum. Ancak son yeni bulgular bu etkinin Dünya’nın derinliklerindeki depremler sırasında da ortaya çıkabildiğini gösterdi.
DEPREMLERİN ALTIN OLUŞUMUNDA ETKİSİ VAR MI?
Monash Üniversitesi’nden bilim insanlarının yaptığı çalışmaya göre, depremler sırasında kuvars kristallerinde oluşan stres, yeterli voltaj üreterek altın nanoparçacıklarının birikmesine neden oluyor. Araştırmacılar, bu sürecin dünyanın farklı yerlerindeki devasa altın külçelerinin oluşumunu açıklayabileceğini öne sürüyor.
BİLİNEN TEORİLERDEN FARKLI
Altın oluşumuna bu zaman kadar, zengin sıvıların yer kabuğundaki çatlaklardan akması ve soğurken altın kuvars damarlarına hapsetmesiyle açıklanıyordu. Ama bu teori, düşük altın konsantrasyonuna sahip sıvıların nasıl büyük külçeler oluşturabildiğini açıklamakta yetersiz kalıyordu.
DENEYSEL KALINTILAR
Hipotezi test etmek için kuvars kristallerini altın içeren bir sıvıya batırdılar ve depremin etkisini simüle etmek için yeterince stres uyguladı. Ortaya çıkan sonuç ise şaşırtıcıydı. Altın içeren sıvıya batırılan kuvars kristallerinin yüzey kısmında altın nanoparçacıkları birikti. Bu süreç kuvars damarlarındaki büyük altın külçelerinin ve ağlarının oluşumunu açıklayabilecek bir mekanizma sunuyor.
YENİ BİR BAKIŞ AÇISI
Yapılan bu son araştırmalar, altın ve kuvars arasındaki ilişkiye yeni bir bakış açısı ekledi. Piezoelektrik etkinin, büyük altın külçelerinin oluşumunda kritik bir rol oynayabileceğini de öne sürülüyor. Ve depremlerin yer kabuğunun derinliklerinde, mineral yapılarında nasıl eşsiz değişimlere neden olabileceğine de ışık tutacağa benziyor.