Otomotiv uzmanları, frenlerin sessiz şekilde bozulmadığını, aksine sürücüye çeşitli seslerle sinyal verdiğini belirtiyor. Fren sistemindeki aşınma veya hasar, genellikle metalik sürtünme, tiz gıcırtı ya da titreşim gibi belirtilerle fark ediliyor. Bu seslerin her biri, farklı bir arızayı işaret ediyor.
1. METAL SÜRÜTME SESİ: CİDDİ ARIZA UYARISI
Fren yaparken metalin metale sürtme sesi duyuluyorsa, bu genellikle fren balatalarının tamamen aşındığını gösteriyor. Balatanın metal kısmı, doğrudan fren diskine temas etmeye başlıyor ve bu durum hem disk yüzeyini çiziyor hem de fren performansını ciddi şekilde düşürüyor.
Uzmanlar, bu sesi duyan sürücülere “aracı hemen servise götürün” uyarısı yapıyor. Aksi halde disk değişimi gerekebilir ki bu, balata değişiminden kat kat daha maliyetli.
2. TİZ GICIRTI: DEĞİŞİM ZAMANI GELDİ
Frenlerden gelen tiz bir gıcırtı sesi, genellikle balatalardaki metal aşınma göstergelerinin devreye girdiği anlamına geliyor. Bu küçük metal plakalar, balatanın inceldiğini haber veriyor. Kalitesiz balata kullanımı da benzer seslere yol açabiliyor.
Uzmanlar, bu sesin yağışlı havalarda kısa süreli olarak duyulmasının normal olabileceğini, bunun da disk yüzeyinde oluşan ince pas tabakasından kaynaklandığını belirtiyor. Ancak ses birkaç gün içinde kaybolmuyorsa, servis kontrolü öneriliyor.
3. TOK VEYA BOĞUK SESLER: GEVŞEK PARÇALAR
Fren pedalına basıldığında boğuk tıkırtı sesi duyuluyorsa, bu genellikle gevşemiş kaliper bağlantılarından kaynaklanıyor. Bu tür arızalar, frenin tutuş gücünü azaltabilir. Ayrıca fren diskinin yamulması da direksiyonda titreşimlere yol açabilir.
Sürücüler, özellikle ani frenlemelerde direksiyonun titrediğini hissediyorsa, bu durum disk deformasyonuna işaret ediyor olabilir.
4. TISLAMA SESİ: HAVA KAÇAĞI UYARISI
Fren yaparken hava kaçağını andıran bir tıslama sesi duyuluyorsa, bu genellikle vakumlu fren servosundaki sızdırmazlık sorununa işarettir. Diyafram veya hortum hasar gördüğünde fren pedalı “sertleşir” ve durma mesafesi uzar.
Daha nadir görülen bir diğer durum ise balata yüzeyinin camlaşmasıdır. Bu, yüksek ısı nedeniyle balatanın kayganlaşması sonucu fren etkinliğinin azalmasına neden olur.
SÜRÜŞ TARZI FREN ÖMRÜNÜ BELİRLİYOR
Uzmanlara göre, fren arızalarının büyük bölümü sürüş alışkanlıklarından kaynaklanıyor. Ani ve sert frenlemeler, hem balataları hem diskleri hızla aşındırıyor. Bunun yerine, araçlar arası güvenli mesafe korunmalı ve özellikle yokuş aşağı inişlerde motor freni kullanılmalı. Bu yöntem hem fren sisteminin ömrünü uzatıyor hem de yakıt tasarrufu sağlıyor.