SSK, 4/A; Bağ-Kur, 4/B; Emekli Sandığı ise 4/C statüsü olarak adlandırıldı. Ancak 1 Ekim 2008 öncesinde sigortalı olanlar için emeklilik statüsünün belirlenmesinde bazı özel kurallar geçerliliğini sürdürdü.
SON 2520 GÜN KURALI EMEKLİLİK STATÜSÜNÜ NETLEŞTİRİYOR
SGK uzmanı Özgür Erdursun’un verdiği bilgilere göre, 1 Ekim 2008’den önce sigortalı olmuş kişilerin hangi sigorta statüsünden emekli olacağı, son 2520 gün içerisinde en fazla primin hangi sigorta koluna ödendiğine göre belirleniyor. Son 2520 günün çoğunluğu SSK’ya yatırıldıysa emeklilik 4/A kapsamında, Bağ-Kur’a yatırıldıysa 4/B kapsamında gerçekleşiyor. Özel banka ve borsa sandıkları için de aynı yöntem uygulanıyor.
İLK SİGORTA GİRİŞ TARİHİ BELİRLEYİCİ ROL OYNUYOR
Emeklilik şartlarını şekillendiren temel unsur, ilk sigorta giriş tarihi oluyor. 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamına giriyor ve yaş şartı olmaksızın emekli olabiliyor. Bu tarihten sonra sigortalı olanlar ise hem yaş hem de prim günü şartlarına tabi oluyor. Sigorta başlangıç tarihini borçlanma yöntemiyle geriye çekenler için de bu tarih hayati önem taşıyor.
PRİM GÜNÜ VE STATÜ DAĞILIMINA DİKKAT EDİLMELİ
Eksik prim günü olanlar, borçlanma, isteğe bağlı sigorta veya geçmiş sigorta hizmetlerini canlandırma gibi seçenekleri değerlendirebiliyor. Ancak isteğe bağlı sigorta primleri Bağ-Kur kapsamında işlendiğinden, SSK’dan emekli olmayı planlayanların son 2520 günlük prim dengesine dikkat etmesi gerekiyor. Ayrıca şirket ortaklığı ve vergi mükellefiyeti gibi geçmiş kayıtlar üzerinden de geriye dönük prim ödeme olanağı bulunuyor.
YURTDIŞINDA ÇALIŞANLARA BORÇLANMA İMKÂNI
SGK ile anlaşmalı ülkelerde çalışan vatandaşlar, yurt dışında geçen süreleri Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak kabul ettirebiliyor ve bu süreleri borçlanabiliyor. Ancak bu borçlanma da Bağ-Kur (4/B) statüsünde değerlendiriliyor. 2025 yılı itibarıyla yurtdışı borçlanmasının günlük bedeli 390,08 TL olarak uygulanıyor.
PRİM GÜNÜ ŞARTLARI STATÜYE GÖRE DEĞİŞİYOR
8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olanlar için yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı tanınıyor. Ancak ödenmesi gereken prim gün sayıları sigorta statüsüne göre farklılık gösteriyor. SSK’lı kadınlar ve erkekler için 5000 ile 5975 gün arasında prim ödemesi gerekirken, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı statüsünde kadınların 7200, erkeklerin ise 9000 gün prim ödemesi gerekiyor.
SAHTE SİGORTALILIĞA SGK’DAN YAKIN TAKİP
Bazı kişiler, SSK avantajlarından yararlanmak için gerçekte çalışmadıkları halde sigortalı gösteriliyor. SGK, böyle durumları tespit ettiğinde bağlanan emekli aylığını faiziyle geri alıyor ve sağlanan sağlık hizmetlerinin bedelini de kişiden tahsil ediyor.
E-DEVLET ÜZERİNDEN HİZMET DÖKÜMÜNÜZÜ KONTROL EDİN
Emeklilik süreci kişiye özgü pek çok değişkeni barındırıyor. Bu nedenle ilk sigorta başlangıç tarihi, toplam prim gün sayısı ve hangi statüde ödeme yapıldığı dikkatle incelenmeli. e-Devlet üzerinden alınacak hizmet dökümüyle mevcut durum analiz edilmeli ve emeklilik planlaması buna göre şekillendirilmeli.