Yeni yönetmelikle birlikte, kanundaki “taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” ifadesi genişletilerek, bu tür bir hasarın yapının yıkılmasına veya yıkılmasını gerektiren durumları içerdiği netleştirildi. Bu, yapı denetim firmalarının sorumluluk alanını daha da belirginleştiriyor.
Önemli bir başka değişiklik ise, yapı kullanma izin belgesi alındıktan sonra 15 yıl içinde yıkılan bir yapının denetimini yapan firmanın teminatına el konulması ve faaliyetine son verilmesi oldu. Bu madde, uzun vadeli sorumluluğun altını çiziyor.
İnşaat aşamasında (özellikle kazı çalışmaları sırasında) çevredeki bir yapıya zarar verildiği takdirde, ilgili yapı denetim kuruluşunun izin belgesi anında iptal edilecek ve teminatına el konulacak. Bu, denetim firmalarını çok daha dikkatli olmaya mecbur bırakacak.
İNŞAAT SÜREÇLERİNE SIKI TAKİP
Sözleşme fesih gerekçelerinde de önemli yenilikler var. Yapı denetim kuruluşları artık, üç ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecek. Eskiden bu süre altı aydı, yani inşaatların başlatılma hızı artırılmak isteniyor.
Ayrıca, kalıp ve donatı imalatının teslim alınmaması, beton dökümü sırasında denetim görevlerinin yerine getirilmemesi gibi mevzuatta belirtilen denetim görevlerini aksatan yapı denetim kuruluşlarının sözleşmeleri de feshedilebilecek.
YAPI DENETİM FİRMASI SEÇİMİNDE YENİ MODEL
Faal yapı denetim kuruluşu sayısı 45 ve üzerinde olan illerde, denetim kuruluşu atamalarında iki alternatifli bir sistem uygulanacak. Elektronik sistem, vatandaşa önce bir yapı denetim firması önerecek. Eğer vatandaş bu firmayla üç iş günü içinde sözleşme yapmazsa, sistem otomatik olarak ikinci bir firmayı atayacak ve sözleşme süreci bu ikinci firmayla başlayacak.
Bu uygulama, 1 Şubat 2026’ya kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellendikten sonra ülke geneline yaygınlaşacak. Ancak bu tarihe kadar İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla gibi yoğun inşaat faaliyetlerinin olduğu illerde yürürlükte olacak.
TEMİNATLARDA ENDEKS GÜNCELLEMESİ
Yapı denetim kuruluşlarından alınan teminat tutarlarıyla ilgili de yeni bir düzenleme yapıldı. Daha önce her yıl Üretici Fiyat Endeksi’ne (ÜFE) göre güncellenen teminat tutarları, 2026’dan itibaren Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek. Bu değişiklik, teminatların ekonomik koşulları daha gerçekçi yansıtmasını sağlamayı amaçlıyor.
Yeni yönetmelik, inşaat sektöründe disiplini artırarak hem yapı kalitesini yükseltmeyi hem de vatandaşların can ve mal güvenliğini sağlamayı hedefliyor.