Doğu Anadolu Bölgesi’nden kurbanlık sevkiyatları başlarken, besiciler artan maliyetler ve düşen talep konusunda endişelerini dile getiriyor. Geçmiş yıllarda bayramdan yaklaşık bir ay önce satışlarını tamamladıklarını aktaran üreticiler, ekonomik koşullar nedeniyle alım gücünün düştüğünü ve bu durumun satışları olumsuz etkilediğini söylüyor. İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakasındaki kurbanlık satış noktalarında faaliyet gösteren işletmeciler ise girdi maliyetlerindeki aşırı yükselişin altını çizerek, bu maliyetleri karşılamakta zorlandıklarını belirtiyorlar. Bir besici, “Satabilirsem kendimi kâr etmiş sayacağım, çünkü zarar etmiyorsam bu artık başarıdır,” diyerek içinde bulundukları zorlu durumu özetliyor.
CANLI KİLO FİYATLARI 350-430 TL ARASINDA
Besicilerden alınan bilgilere göre, bu yıl büyükbaş ve küçükbaş kurbanlık fiyatlarında geçen seneye kıyasla yüzde 30 ila 35’lik bir artış söz konusu. Geçen yıl canlı kilogramı 280-320 TL aralığında seyreden fiyatlar, bu Kurban Bayramı öncesinde 350-430 TL bandına yükselmiş durumda. Geçen yıl ortalama 25-30 bin TL olan büyükbaş hayvanın bir hissesi ise bu yıl 30-40 bin TL arasında alıcı buluyor.
NAKLİYE VE PAZAR KİRALARI CEP YAKIYOR
İstanbul’a genellikle Kars, Ardahan ve Ağrı gibi illerden kurbanlık hayvan sevkiyatı yapıldığını belirten besiciler, Kars’tan 20-25 hayvan kapasiteli bir TIR’ın nakliye ücretinin 100 bin TL’ye kadar çıktığını vurguluyorlar. Kurbanlık pazarlarındaki yer kiralarının da geçen yıla göre yüzde 100 oranında arttığına dikkat çeken üreticiler, “Bölgelere göre farklılık gösterse de geçen sene 40-60 bin TL arasında olan 10-15 adetlik yer kiraları, bu yıl 100-150 bin TL’ye kadar yükseldi. Ancak bu artışı fiyatlara yansıtamıyoruz. Çünkü alıcılar kendi bütçelerini enflasyona göre ayarlıyor,” şeklinde konuşuyorlar.
“KÂR MARJIMIZ DÜŞTÜ, MALİYETLER İKİYE KATLANDI”
Efe Besi Çiftliği işletmecisi Recep Alan, bu yıl canlı kilogram fiyatlarının 380 ila 400 TL arasında değiştiğini belirterek, “Geçen yıl devlet canlı kilogram fiyatını 285 TL olarak açıklamıştı. Bu yıl henüz resmi bir açıklama yapılmadı ancak piyasada kilogram fiyatı 400 TL’ye dayanmış durumda,” dedi. Fiyat artışının maliyet artışı kadar yüksek olmadığını savunan Alan, “Geçen yıl 120-125 bin TL’ye sattığım 300 kiloluk danayı bu yıl 140-150 bin TL’ye satabiliyorum. Bu da yüzde 20-25 civarında bir artış demek. Ancak giderlerimiz yüzde 100’e yakın arttı. Bu nedenle kâr marjımız ciddi şekilde düştü,” ifadelerini kullandı.
TEDARİKTE DE SIKINTILAR YAŞANIYOR
Mercan Besi Çiftliği sahibi Mustafa Odabaşı da Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvan sayısında azalma yaşandığına dikkat çekerek, bu durumun Batı’daki kurbanlık arzını da olumsuz etkilediğini söyledi. Odabaşı, “Geçen yıl 270-330 TL aralığında olan canlı kilo fiyatları şu an 400-430 TL’ye çıktı,” şeklinde konuştu. Her yıl yaklaşık 120-150 büyükbaş ve 50 civarında küçükbaş kurbanlık sattığını belirten Odabaşı, büyükbaşta 7 hisseli bir hayvanın tek hissesinin 25 bin ila 35 bin TL arasında değiştiğini, canlı ağırlığı 500 kg ve karkas ağırlığı yaklaşık 250 kg olan bir hayvanda bir hissenin 30-35 kg kemikli ete karşılık geldiğini kaydetti. Küçükbaş kurbanlık fiyatlarının ise 20-35 bin TL arasında değiştiğini sözlerine ekledi.
ÜRETİCİ KÂRDAN FERAGAT EDİYOR
İstanbul Anadolu yakasında Sancaktepe’de kurbanlık satışı yapan İhsan Karahan ise özellikle büyükbaş hayvanlarda geçen yıla kıyasla fiyat artışının sınırlı kaldığını belirtti. Büyükbaş hayvanları Kars ve Ağrı’dan, küçükbaş hayvanları ise Balıkesir ve Trakya’dan temin ettiklerini söyleyen Karahan, geçen yıl yaklaşık 300 küçükbaş sattığını dile getirdi. Büyükbaş kurbanlıklarda canlı kilo fiyatlarının 350 ile 400 TL arasında değiştiğini, küçükbaş hayvan fiyatlarının ise kiloya göre değiştiğini, koyun fiyatlarının 15 bin ile 25 bin TL, erkek küçükbaşların ise 18 bin ile 35 bin TL arasında olduğunu aktardı. Karahan, maliyetlerinin geçen yıla göre yüzde 100 arttığını ancak vatandaşın alım gücünün düşük olması nedeniyle bu artışı fiyatlara yansıtamadıklarını vurguladı.
DİYANET’İN BELİRLEDİĞİ BEDEL PİYASA GERÇEKLİĞİNİN ALTINDA
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 2025 yılı için yurt içi kurban kesim bedelini 13.500 TL, yurt dışı bedelini ise 5.450 TL olarak açıklamasının ardından, üreticiler bu rakamların piyasa gerçeklerini yansıtmadığını ve alıcılar için yanıltıcı olabileceğini dile getiriyorlar. Üreticiler, artan maliyetler karşısında bu bedellerle kurbanlık temin etmenin mümkün olmadığını belirtiyorlar.