Kişisel blogunda son ekonomik gelişmeleri değerlendiren Eğilmez, Türkiye’nin geleneksel olarak dış ticaret açığı veren bir ülke olduğunu hatırlatarak, dış ticaret hesaplamalarının ihracatta “fob” (teslim edilene kadarki giderler dahil), ithalatta ise “cif” (maliyet, sigorta ve taşıma dahil) esasına göre yapıldığını belirtti.
Son yıllardaki dış ticaret dengesi değişimlerine de değinen Eğilmez, 2016-2021 yılları arasında dış ticaret açığında bir daralma yaşandığını ancak sonraki yıllarda bu eğilimin tersine döndüğünü ifade etti. 2023 ve 2024 yıllarında ekonomik büyümenin potansiyelinin altında kalmasıyla ithalatın azaldığını ve bu durumun dış ticaret açığında geçici bir daralmaya yol açtığını kaydetti.
DIŞ TİCARET HADDİ TÜRKİYE’NİN ALEYHİNE İŞLİYOR
“Dış ticaret hadleri” kavramını da açıklayan Eğilmez, ihracat birim değer endeksinin ithalat birim değer endeksine oranlanmasıyla elde edilen bu kritik göstergenin Türkiye aleyhine olumsuz bir seyir izlediğini vurguladı. Eğilmez, “İhraç ettiğimiz mallardan aldığımız fiyatlar, ithal ettiğimiz mallara ödediğimiz fiyatların sürekli olarak altında kalıyor,” diyerek bu durumun Türkiye ekonomisi için ciddi bir sorun teşkil ettiğini belirtti.
İHRACAT HACMİNDE BÜYÜK ARTIŞ VAR ANCAK BİRİM FİYATLAR SIFIRA YAKIN
Dr. Mahfi Eğilmez, 2013-2025 dönemine ait ihracat ve ithalat miktar ile birim değer endekslerini karşılaştırdı. Bu karşılaştırma sonucunda, Türkiye’nin ihracat miktarının son 13 yılda %66,4 gibi önemli bir oranda arttığını ancak ihracat birim değerlerinin ise sadece %1,1 gibi çok düşük bir oranda yükseldiğini ortaya koydu. Öte yandan, aynı dönemde ithalat miktarının %21,9 arttığı, ancak ithalat birim değerlerinin %6,4 oranında bir artış gösterdiği görüldü.
Bu çarpıcı tabloyu değerlendiren Eğilmez, “Son 13 yılda yurt dışına çok daha fazla mal satmışız ancak bu dönemde sattığımız malların birim fiyatları neredeyse hiç değişmemiş. Buna karşılık yurt dışından daha fazla mal almışız ve satın aldığımız bu malların birim fiyatları, sattığımız malların fiyatlarına göre nispeten çok daha hızlı artmış,” ifadelerini kullandı.
Mahfi Eğilmez, bu olumsuz tablonun temel nedenlerinden birinin Türkiye’nin ihraç ettiği malların genellikle orta ve düşük teknolojili ürünlerden oluşması olduğunu belirtti. İthal edilen malların ise ağırlıklı olarak yüksek teknoloji içeren ve dünya çapında tanınan markalar tarafından üretilen ürünler olduğuna dikkat çekti. Bu durum, Türkiye’nin uluslararası ticarette birim başına daha az kazanç elde etmesine ve dış ticaret açığının kronikleşmesine katkıda bulunuyor.