Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2025 yılı sonuna ilişkin enflasyon tahminini yüzde 21’den yüzde 24’e yükselttiğini duyurdu. Raporda, Türkiye’deki hanehalkının finansal varlıklarının Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYİH) oranının, seçilmiş OECD ülkelerine kıyasla oldukça düşük olduğu belirtildi. Bunun temel nedeni olarak, hanehalkının geleneksel olarak fiziki altın ve konut gibi finansal olmayan varlıklara yönelmesi gösterildi.
2024 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla hanehalkının finansal varlık stoku 505 milyar dolar olarak hesaplanırken, yastık altındaki altın birikimlerinin değeri 311 milyar dolar, kiradaki konut varlıklarının değeri ise 701 milyar dolar olarak açıklandı. Yastık altı altın stoku, 2012 yılından bu yana kullanılan bir yöntemle hesaplanırken, altın üretimi, ithalatı ve ihracatı verileri dikkate alındı.
FİZİKİ VARLIKLARIN DEĞERLEME ETKİSİ AZALIYOR
Raporda, hanehalkının varlıkları içinde fiziki altın ve kiradaki konutların finansal varlıklardan daha yüksek paya sahip olduğu vurgulandı. 2021-2024 yılları arasında kur ve fiyat hareketleri nedeniyle bu varlıkların değerinde belirgin bir artış yaşandığı ifade edildi. Özellikle kiradaki konutlar ve yastık altı altın, hanehalkı varlıklarında en yüksek değer artışını sağlayan kalemler olarak öne çıktı.
Ancak 2024 yılının ikinci çeyreğinden itibaren varlık değerleme etkisinin azalma eğilimine girdiği belirtildi. Bu durumun, para politikasının etkinliğini artırarak dezenflasyon sürecini hızlandırabileceği öngörüldü. Raporda, “Varlık etkisi kanalı ile harcamaları artırarak talepte sıkılaşma kaynaklı yavaşlamanın geç gerçekleşmesinde, yani talebin dirençli olmasında etkili olduğu değerlendirilmektedir” denildi.
TL’YE GÜVEN VE KUR ATAĞI BEKLENTİSİ
Raporun sunumunun ardından Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Hatice Karahan’a, dövizde yeni bir kur atağı yaşanıp yaşanmayacağı yönünde soru yöneltildi. Karahan, bu konuda en kritik faktörün yurt içi yerleşiklerin yatırım tercihleri olduğunu belirterek, “TL’ye güven ortamının sürdüğü sürece yeni bir kur atağı beklemiyoruz ve bu konuda bir endişe duymuyoruz” açıklamasını yaptı.
YASTIK ALTI ALTIN HESAPLAMA YÖNTEMİ
TCMB, yastık altı altın stokunu hesaplarken, 2012 yılından bu yana kullanılan bir yöntemi uyguladı. Buna göre, ilgili çeyrekteki yastık altı altın stoku; önceki dönem altın stoku rakamına, altın üretim miktarı ve ithalatının eklenmesi, ihracatının ise çıkarılmasıyla hesaplandı. Altın üretim verileri için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ithalat ve ihracat rakamları için ise TÜİK-Dış Ticaret İstatistikleri kullanıldı.
DEZENFLASYON SÜRECİ HIZLANABİLİR
TCMB’nin raporunda, hanehalkı varlıklarının değerleme etkisindeki zayıflamanın, para politikasının etkinliğini artırarak dezenflasyon sürecini hızlandırması bekleniyor. Bu süreçte, fiziki varlıkların değerindeki artışın yavaşlaması, talebin daha dengeli bir seyir izlemesine katkı sağlayabilir. Türkiye ekonomisinde yastık altı altın ve konut varlıklarının önemi bir kez daha ortaya konarken, bu varlıkların dezenflasyon üzerindeki etkisi de merakla takip ediliyor.