10 yıl önce 5 bin ton olan Türk somonu üretimi, günümüzde 100 bin tona ulaşmış durumda. Mevcut üretim ve ihracat artış hızını sürdüren Türk somonu, yakın gelecekte levrek ve çipurayı geçerek ihracatta liderliğe aday olma yolunda ilerliyor.
Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre, Türk somonu ihracatı 2019 yılında 29 milyon dolar seviyesindeyken, her yıl artarak 2024 yılı sonunda 498 milyon dolara ulaştı. Rusya, 356 milyon dolarlık ihracatla Türk somonu pazarında açık ara liderliğini korurken, Almanya’ya 36 milyon dolarlık ve Vietnam’a 26 milyon dolarlık somon gönderildi.
TÜRK SOMONU İHRACATI 2024’TE YÜZDE 31 ARTTI
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk somonu üretiminde ve ihracatında büyük bir gelişim kaydedildiğini belirtti. Kızıltan, 2024 yılında Türk somonu ihracatının yüzde 31 artarak 349 milyon dolardan 498 milyon dolara çıktığını, son 5 yılda ise ihracatın 17 kat arttığını vurguladı.
Kızıltan, dünya genelinde sağlıklı beslenmenin değer kazandığına dikkat çekerek, Türk somonunun omega-3 yağ asitleri ve protein açısından zenginliğinin, somona olan ilgiyi artırdığını söyledi. Karadeniz bölgesindeki su koşulları ve iklim şartlarının somon yetiştiriciliği için ideal olduğunu belirten Kızıltan, bu iklimin üretim artışını desteklediğini ve modern tesislerin üretim verimliliğini artıran faktörler arasında yer aldığını ifade etti.
Türkiye’de Türk somonu ihraç eden firma sayısının 60’ı geçtiğini açıklayan Kızıltan, 2000’lerde 59 milyon dolar olan su ürünleri ihracatının, 2024 sonunda 34 kat artarak 2 milyar 19 milyon doları geçtiğini belirtti. Sektör olarak 2027 yılına kadar 2,5 milyar dolara ulaşmayı hedeflediklerini söyledi.
EGE BÖLGESİ SU ÜRÜNLERİ İHRACATINDA LİDER KONUMDA
Su ürünleri ihracatında Ege Bölgesi, yüzde 15’lik artışla 1 milyar 292 milyon dolara yükseldi ve Türkiye’nin su ürünleri ihracatının yüzde 64’ünü tek başına gerçekleştirdi.
Ege Bölgesi’ni, su ürünleri ihracatında 570 milyon dolarla levrek takip etti. Levrek ihracatı, 2023 yılına göre yüzde 10 artış gösterdi. Levrek ihracatında ilk üç ülke sırasıyla İngiltere (126 milyon dolar), İtalya (85 milyon dolar) ve Hollanda (84 milyon dolar) oldu. Çipura ise yüzde 22 artışla 417 milyon dolardan 508 milyon dolara çıkarak en fazla ihraç edilen ikinci balık türü oldu. İtalya, 100 milyon dolarlık çipura ihracatı ile lider konumdayken, Yunanistan ve Hollanda da sırasıyla 75 milyon dolar ve 72 milyon dolar ile diğer büyük pazarlar oldu.
Orkinos ihracatı, 2024 yılında yüzde 153’lük bir yükselişle 51 milyon dolardan 129 milyon dolar seviyesine çıktı. Orkinos ihracatının 99 milyon dolarlık kısmı Japonya’ya yapılırken, Güney Kore 29 milyon dolarlık orkinos talep etti.
DİĞER SU ÜRÜNLERİ İHRACATI ARTIŞ GÖSTERDİ
Alabalık ihracatı 117 milyon dolara, kaya levreği ihracatı ise 25,5 milyon dolara çıktı. Diğer su ürünleri ihracatı ise yüzde 16’lık bir artışla 181 milyon dolardan 210 milyon dolara çıktı. Almanya, 52 milyon dolarlık alabalık talebiyle ilk sırada yer alırken, Rusya ve Hollanda sırasıyla 18 milyon dolar ve 9,5 milyon dolarla ikinci ve üçüncü sırada yer aldı.